تامین خواسته چک

تامین خواسته به معنای توقیف کردن و جلوگیری کردن از انتقال اموال دیگری از طریق دادگاه است. وقتی شما خواسته ای مثل مطالبه چک از دادگاه دارید، دادگاه برای خواسته شما و وصول آن، مال را با درخواست شما در امنیت قرار می دهد تا در صورتی که در انتهای کار، حکم به نفع شما صادر شد، از طریق آن مال، طلب چک خود را وصول کنید.

تامین خواسته چک، به این معناست که ضمن دادخواست از دادگاه تقاضا شود به اندازه مبلغ چک برگشتی، از اموال بدهکار توقیف شود تا این اموال، از بین نرفته یا به دیگران منتقل نشود.از جمله شرایط تامین خواسته چک این است که برای چک، گواهی عدم پرداخت گرفته شده باشد. اگر واخواست چک در مهلت قانونی انجام شده باشد، نیازی به پرداخت هزینه تامین خواسته چک نیست.یکی از تضمیناتی که در قانون آیین دادرسی مدنی برای حفظ حقوق اصحاب دعوی مقرر شده، تقاضای تامین خواسته است.گاهی رسیدگی به دعاوی در دادگاه طولانی می شود و به دلیل اینکه گذشت زمان، منجر به تضییع حقوق طلبکار نشود، خواهان یا طلبکار می تواند برای اینکه اطمینان حاصل کند که بدهکار، برای پنهان کردن اموال خود، اقدام به فروش یا انتقال مال خود به دیگران نمی کند و موضوع بدهی، در معرض تضییع قرار نمی گیرد، تقاضای توقیف اموال محکوم علیه را داشته باشد.

به همین دلیل، در ماده 121 قانون آیین دادرسی مدنی، تامین خواسته شامل توقیف اموال منقول و غیرمنقول بدهکار است که خواهان، تا زمانی که حکم قطعی صادر نشده است، می تواند در هر مرحله از رسیدگی، تقاضای تامین خواسته کند.بر اساس ماده 108 این قانون، دادگاه در صورتی که دعوی به استناد سند رسمی اقامه شده باشد یا خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد، مکلف است که درخواست تامین خواسته متقاضی را بپذیرد.علاوه بر این، به موجب این ماده، در مواردی هم که خواهان به استناد اوراق تجاری واخواست شده، تقاضای تامین خواسته کند، دادگاه مکلف است که این درخواست را پذیرفته و به آن ترتیب اثر بدهد.االبته به شرط اینکه خواهان هزینه های مربوط به تقاضای تامین خواسته را پرداخت کند که این موضوع را تحت عنوان خسارت احتمالی نام گذاری می کنیم.اقسام تقاضای تامین خواسته می تواند منجر به توقیف اموال منقول و غیرمنقول بدهکار شود؛ هرچند برخی از اموال، غیرقابل توقیف هستند که به اصطلاح، به آنها مستثنیات دین گفته می شود. مانند خانه ای که فرد در آن سکونت دارد و سایر ملزومات زندگی مثل تلفن، ابزار کار و غیر این ها.

شرایط تامین خواسته چک

یکی از مهمترین شرایط تامین خواسته چک، آن است که بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان قبل از طرح دعوی مطالبه وجه چک، ضمن طرح دعوی و همچنین پس از طرح دعوی در دادگاه، تا زمانی که حکم قطعی صادر نشده است، تقاضای تامین خواسته کرده و در حالت اول، اگر دادگاه تقاضای تامین خواسته را پذیرفت، خواهان باید ظرف 10 روز در دادگاه طرح دعوی مطالبه وجه چک کند.یکی دیگر از شرایط تامین خواسته چک آن است که چک باید ضمن مهلت مشخص شده، مورد واخواست قرار گرفته و برای آن، گواهی عدم پرداخت صادر شده باشد.مهلت دریافت گواهی عدم پرداخت در مورد چک های حقوقی، 15 روز، برای چک هایی است که در یک شهر صادر و وصول می شوند و 45 روز در مورد چک هایی است که از یک نقطه کشور به نقطه دیگری صادر شده اند. در غیر این صورت، دعوی علیه ظهرنویس، مسموع نخواهد بود.البته این در صورتی است که خواهان قصد نداشته باشد خسارت احتمالی پرداخت کند؛ در غیر این صورت، هر زمان می توان به بانک مراجعه کرد و چک را برگشت زد.پس از برگشت زدن چک، نوبت طرح دعوی در دادگاه است؛ در حقیقت، یکی دیگر از شرایط تامین خواسته چک، آن است که دارنده چک برگشتی در دادگاه طرح دعوی کرده و وجه چک خود را مطالبه کند.

در این شرایط البته می توان قبل از طرح دعوی، حین طرح دعوی یا حتی پس از آن، تقاضای تامین خواسته کرد و دادگاه با بررسی موضوع، قرار تامین خواسته صادر می کند.

ذکر این نکته نیز الزامی است که در حال حاضر، با فراگیر شدن چک صیادی، دیگر نیازی به تامین خواسته برای چک نیست. به این دلیل که در صورت پرداخت نشدن چک، با گرفتن گواهی عدم پرداخت و داشتن کد رهگیری، تمامی کارت ها و حساب های بانکی صادرکننده چک بلامحل مسدود خواهد شد.در این شرایط، دارنده چک، به جای اینکه برای مطالبه وجه چک، به دادگاه دادخواست داده و تقاضای تامین خواسته کند، می تواند مستقیما بدون اقامه دعوی در دادگاه، تقاضای صدور اجراییه برای مطالبه وجه چک کند.در شرایطی که تقاضای صدور اجراییه برای وصول وجه چک شده باشد، از طریق واحد اجرای احکام می توان پس از اخطار به بدهکار، نسبت به توقیف اموال بدهکار، تا حدودی که برای پرداخت بدهی لازم است، اقدام کرد.

هزینه تامین خواسته چک

پرسش مهم دیگری که مطرح می شود، این است که در صورتی که شخصی قصد داشته باشد در دعوی مطالبه وجه چک، تقاضای تامین خواسته کند، چه میزان هزینه باید پرداخت کند؟

در حالت کلی، طبق قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه در صورت موافقت با تقاضای تامین خواسته چک، میزان خسارت احتمالی را با درنظرگرفتن میزان خواسته مشخص می کند و صدور قرار تامین خواسته برای چک برگشتی، موکول به پرداخت این خسارت احتمالی یا هزینه است؛ چرا که قبل از صدور حکم، هنوز مدیون یا بدهکار بودن مدیون، مشخص نیست و توقیف اموال وی ممکن است موجب ایجاد مشکلات و هزینه های مالی برای وی شود.اما در پاسخ به این پرسش که هزینه تامین خواسته چک چقدر است، باید گفت که اصولا زمانی که چک در مهلت های مقرر در قانون، واخواست شده و بانک، گواهی عدم پرداخت صادر کرده باشد، از آن جهت که دعوی تا حدود زیادی مقرون به صحت است، نیازی به پرداخت هزینه تامین خواسته چک یا همان پرداخت خسارت احتمالی نیست.همچنین زمانی که چک در سامانه صیاد به ثبت رسیده است.اما بر اساس قانون تجارت و رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور، صدور قرار تامین خواسته در مورد چک هایی که خارج از موعد مقرر در قانون، برای آنها گواهی عدم پرداخت گرفته شده، منوط به پرداخت خسارت احتمالی و هزینه تامین خواسته چک است.در این شرایط، مقدار و میزان خسارت احتمالی یا هزینه های تامین خواسته چک، کاملا به نظر دادگاه بستگی خواهد داشت و نمی توان هزینه تامین خواسته چک را به صورت مقطوع مشخص کرد.به این معنا که دادگاه، با توجه به میزان خواسته، ممکن است هزینه متفاوتی برای تامین خواسته چک صادر کند.

اما به طور معمول، هزینه تامین خواسته در صورت واخواست نکردن چک در مهلت مقرر، معادل 20 درصد مبلغ تامین خواسته چک است.