تفاضل دیه به اقلیت های مذهبی هم تعلق میگیرد

با عنایت به ماده 554 قانون مجازات اسلامی، چنانچه قاتل مردی از اقیلت های دینی باشد و مقتول زن مسلمان باشد، در قصاص قاتل رد فاضل دیه لازم است؟

با توجه به ماده 554 قانون مجازات اسلامی 1392 که دیه اقلیتهای مذهبی را نیز به میزان دیه فرد مسلمان تعیین کرده است لذا تفاضل دیه نیز به اقلیتهای مذهبی تعلق میگیرد.

آیا اگر سابقه قبلی متهم، قبل از حاکمیت قانون جدید مجازات اسلامی باشد، به فرض احراز تمامی شرایط ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، مشمول تکرار است یا اینکه منظور مقنن فقط جرایمی است که از این پس و در زمان حاکمیت قانون جدید واقع شود و این جرایم به عنوان سابقه محسوب میشوند. به عنوان مثال، فردی در سال 1390 آدمربایی کرده و در سال 1392 مجدداً مرتکب سرقت مقرون به آزار شده است. آیا سابقه سال 1390 که قبل از حاکمیت قانون جدید بوده، مشمول مقررات جدید تکرار جرم است یا چون این سابقه قبل از حاکمیت قانون جدید بوده، مقررات قانون جدید به لحاظ شدید بودن عطف به ماسبق نمی شود؟

مقررات تکرار جرم یکی از اصول حقوق جزا است که در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 نیز پیشبینی شده بود. تکرار جرم موضوع ماده 137 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، وصف جرم ارتکابی جدیدی است که در زمان حاکمیت این قانون واقع شده است. اگر مرتکب، محکومیت قطعی به جهت ارتکاب جرم قبلی با تمام شرایط مقرر در ماده 137 قانون مذکور را داشته باشد، (اعم از اینکه جرم سابق در زمان حکومت قانون سابق بوده یا قانون لاحق) در این صورت مجازات جرم جدید اگر تعزیری درجه یک تا شش باشد بر اساس مقررات ماده 137 قانون مذکور تعیین میشود.

اجرای این مقررات خلاف اصل عطف به ماسبق نشدن قوانین جزایی نیست زیرا مبنای اصل مذکور، اصل قانونی بودن جرم و مجازات است و قاعده «قبح عقاب بلابیان» این است که قانون لاحق اشد نباید نسبت به جرایم سابق بر وضع آن اجرا شود. در حالی که در فرض سؤال «جرم دیگر» پس از لازمالاجرا شدن قانون مجازات اسلامی سال 1392 واقع شده و متهم با علم به احکام تکرار جرم قانون جدید، مرتکب جرم شده است بنابراین اعمال مقررات تکرار جرم با رعایت کلیه شرایط مقرر در ماده 137 قانون مذکور بلامانع است.

با توجه به تبصره یک ماده 134 قانون مجازات اسلامی 1392 اگر در یک حادثه رانندگی دو نفر مقتول و سه نفر مجروح شوند، آیا باید پنج مجازات تعیین شود یا یک مجازات؟

در فرضی که بی احتیاطی راننده موجب فوت و مصدومیت عده ای شده است، موضوع با توجه به تبصره یک ماده 134 قانون مجازات اسلامی 1392 «از رفتار مجرمانه واحد، نتایج مجرمانه متعدد حاصل شود...» مشمول مقررات این ماده (تعدد مادی) است و سوای دیه مقتولین و مصدومین، فقط مجازات تعزیری اشد قابل اجرا است.