نحوه رسیدگی به دعوای اعسار چگونه است ؟

 ماده 14 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بیان می‌کند: دعوای اعسار غیر مالی است و در مرحله بدوی و تجدید نظر خارج از نوبت رسیدگی می‌شود.

1- قانونگذار به جهت جلوگیری از اطاله دادرسی همچنین احقاق حق طرفین دعوی رسیدگی به دعوی اعسار در مرحله بدوی را خارج از نوبت پیش بینی نموده است. در هر صورت رای صادره اعم از رد یا قبولی اعسار قابلیت تجدید نظر خواهی را داشته فلذا و بر اساس این مقرره رسیدگی به اعتراض معترض نیز در مرحله تجدید نظر خارج از نوبت خواهد بود.

2- رسیدگی خارج از نوبت، رسیدگی است که در جلسه فوق العاده برگزار می‌گردد.

3- کلیه آرای غیر مالی قابل تجدید نظر می‌باشند.

4- امکان استفاده معسر از حکم اعسار در تمام مراحل مربوط به همان دعوا وجود دارد، بنابراین اگر مدعی اعسار رونوشت حکم اعسار از هزینه دادرسی همان دعوا را به عنوان استفاده از آن پیوست دادخواست پژوهشی نماید نمی‌توان دادخواست پژوهشی او را به استناد اینکه حکم اعسار نسبت به هزینه بدوی تاثیر در هزینه پژوهشی ندارد رد نمود. از طرفی دیگر اعسار از هزینه دادرسی که از طرف خواهان مطرح می‌شود شامل نیم عشر اجرایی نمی‌شود. اما چنانچه حکم اعسار از محکوم به نسبت به محکوم علیه صادر شود به تبع آن تا تمکن مالی، محکوم علیه از تادیه نیم عشر اجرایی به طور موقت معاف خواهد بود.

5- هزینه دعوای اعسار از پرداخت هزینه دارسی نیز بر عهده مدعی اعسار خواهد بود، بنابراین وی بایستی به ماخذ دعاوی غیر مالی هزینه پرداخت نماید.

6- معافیت خواهان از پرداخت هزینه دادرسی موقتی است، لذا به محض اینکه معسر متمکن از تادیه تمام یا قسمتی از هزینه دارسی شود، اعم از اینکه شخصا کسب درآمد کند و یا محکوم له واقع شود (مواد 513 و 514 قانون آیین دادرسی مدنی)، هزینه دادرسی از وی دریافت خواهد شد.

این در حالی است که هزینه دادرسی از محکوم به، هزینه را از آن کسر و مازاد را به محکوم له تسلیم نماید.

7- چنانچه در راستای ماده 514 قانون آیین دادرسی مدنی قرار تقسیط هزینه دارسی یا هزینه تجدید نظر خواهی صادر شود خواهان یا تجدید نظر خواه مکلفند تا در مورد مقرر اقساط را بپردازند، در غیر این صورت و در هر مرحله‌ای که از پرداخت آن امتناع ورزید مراتب در اجرای مواد 54 و 64 قانون آیین دادرسی مدنی جهت رفع نقص به وی ابلاغ می‌شود.

در صورت عدم اقدام قرار مقتضی صادر خواهد شد. همچنین همزمان با پرداخت اقساط رسیدگی به اصل موضوع نیز شروع خواهد شد.

8- در دعاوی خانواده هم هرگاه یکی از اصحاب دعوا از پرداخت هزینه دادرسی اعلام اعسار کند، باید مطابق با مواد 504 تا 508 قانون آیین دادرسی مدنی دادخواست تقدیم کند و دادگاه هم به این ادعا رسیدگی و انشای حکم نماید.