اطاله دادرسی به کل تشکیلات قضایی لطمه می زند-لزوم نظارت دستگاه قضا بر کار وکلا

آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی گفت: متأسفانه برخی وکلا در پرونده‌هایی به وکالت می‌پردازند که مفهوم آن جلوگیری از احقاق حق است و این موضوع برای آنان کاملاً عادی شده، بنابراین لازم است با نظارت دقیق دستگاه قضا، این امر ساماندهی شود.

آیا لایحه شوراهای حل اختلاف منجر به کاهش اطاله دادرسی خواهد شد ؟ - معضل اطاله دادرسی و لزوم ایجاد رویه های جدید حل اختلاف - علل اطاله دادرسی و راهکارهای مقابله با آن 

آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در حاشیه دیدار با غلامحسین اسماعیلی، رئیس کل دادگستری استان تهران اظهار داشت: حضرت علی (ع) در عهدنامه معروف مالک اشتر می‌فرمایند: «آن امتی که در آن حق ضعفا از اقویا گرفته نشود هرگز روی سعادت نخواهد دید.»

وی افزود: از این بیان استنباط می‌شود که گرفتن حق با خواهش و تمنا نیست بلکه این امر بایستی با قدرت و قوت صورت گیرد، این کلام حدود 1400 سال پیش از مولا علی (ع) صادر شده که همچنان می‌درخشد چرا که اقویا به هر نحوی شده حق خود را می‌ستانند لیکن این ضعفا هستند که شدیداً نیاز به حمایت دارند.

آیت‌الله مکارم شیرازی خطاب به رئیس کل دادگستری استان تهران گفت: کار شما از دو بعد مهم است، بعد اول اینکه دستگاه قضا بیش از سایر دستگاه‌ها مورد توجه مردم است، به عبارت دیگر خوب و بد نظام را در دستگاه قضائی می بینند پس اگر بخواهیم حکومت را یک حکومت عادلانه و صحیح نشان بدهیم باید با دستگاه قضائی که سالم است ارتباط تنگاتنگی داشت، البته وجود تخلف های جزئی در گوشه و کنار امری طبیعی و قابل اغماض است و خوشبختانه مجموعه قوه قضائیه سالم به نظر می‌رسد.

راهکارهای جلوگیری از اطاله عمدی دادرسی - دلایل عمده اطاله دادرسی و راهکارهای کاهش زمان رسیدگی به پرونده های قضایی 

وی ادامه داد: بعد دوم اینکه عده‌ای در گوشه و کنار مرتباً می‌گویند احکام قضائی اسلام مربوط به قرن‌ها پیش است و امروز قابل اجرا نیست یا کارایی و کارآمدی لازم را ندارد، ما باید ثابت کنیم که نظام قضائی اسلام کارآیی دارد، علاوه بر آن جهانی بودن و جاودانی بودن این احکام را باید در عمل اثبات کرد اما باید ثابت کنیم که احکام نورانی اسلام جاودانه بوده و همیشه تاریخ قابلیت اجرا دارد و وظیفه شما عزیزان در این رابطه سنگین است، البته باید توجه داشت که اگر در جامعه احیاناً ضعفی مشاهده شد نباید بلافاصله موجب بدبینی مردم نسبت به اصل اسلام شود.

این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: در دستگاه قضائی اسلام، امتیازاتی وجود دارد که در هیچ دستگاه قضائی در جهان وجود ندارد، به عنوان مثال عدالت قاضی حتی در نگاه کردن به طرفین دعوی و به همین ترتیب در سایر امور ، بنابراین کار شما در دو جهت اهمیت بسزائی پیدا می‌کند اول کارآئی نظام بعد از پیروزی انقلاب و دوم کارآئی کل احکام اسلام و البته تحقق آن منوط به اجرای مواردی است که در متن گزارش ریاست کل آمده بود.

وی افزود:‌ نکته دیگر وجود پرونده‌های طویل‌العمر در دادگستری است که همیشه هم اجتناب ناپذیر نیست و می‌توان با تدارک یک سری مقدمات از این اطاله بیهوده جلوگیری کرد و این موضوع به کل تشکیلات قضائی لطمه می‌زند و لازم است حتماً فاصله‌ها کم شده و سرعت رسیدگی به پرونده‌ها بالا برود.

آیت‌الله مکارم شیرازی تصریح کرد: حضرت علی (ع) در بخش دیگری از عهدنامه مالک اشتر چه زیبا می‌فرمایند که «قاضی باید به صحبت‌های طرفین بدون عجله و با خونسردی کامل گوش فرا دهد و مدارک و مستندات آن‌ها را ببیند و سپس با قاطعیت حکم صادرکند.»

وی ادامه داد: نکته مهم دیگر این است که برخی از رسانه‌ها بعضاً یک نکته جنجالی مطرح کرده و مرتباً به آن دامن می‌زنند که در نهایت به تهمت و افترا می‌انجامد و پس از تحریک افکار عمومی و متهم کردن فردی در رسانه‌ها، در مقام دادرسی دست قاضی بسته می‌شود چرا که آن شخص قبلاً در افکار عمومی محکوم شده است.

تشریح دلایل افزایش اطاله دادرسی -   اطاله دادرسی و فشارفزاینده بر قاضی 

وی تأکید کرد: مردم به شما و اعمالتان چشم دوخته‌اند و به دقت کار شما را زیر نظر دارند و دائماً انتظار می‌کشند تا تحول عظیمی در قوه قضائیه رخ بدهد تا آسیب‌ها کمتر و اعتماد آنها بیشتر شود.

آیت‌الله مکارم شیرازی اظهار داشت: امر قضا دقت زیادی می‌طلبد البته در فقه آمده که قاضی شدن واجب کفائی است اما اگر نفرات به قدرکافی نباشد مراتب تبدیل به واجب عینی خواهد شد و از این طریق مقام قاضی اهمیت فوق العاده‌ای پیدا می‌کند و کار قضا به دقت و احتیاط و در عین حال به شجاعت نیاز دارد و اینکه قاضی در هیج شرایطی نباید تحت تاثیر این و آن قرار گیرد.

این مرجع در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: یک نکته مهم دیگر موضوع وکلاست، متأسفانه برخی از وکلا در پرونده‌هایی به وکالت می‌پردازند که مفهوم آن جلوگیری از احقاق حق است و این موضوع برای آنان کاملاً عادی شده، ضمن اینکه در پرونده‌ها از موکلین خود مبالغ هنگفتی نیز مطالبه می‌کنند که واقعاً سرسام آور است و معمولاً ضعفا از گرفتن وکیل که بعضاً تکلیف قانونی هم هست به همین جهت ناتوان هستند، بنابراین لازم است با نظارت دقیق دستگاه قضا، این امر ساماندهی شود.